Маълумки, бугунги кунда бутун дунёда табиий тилни автоматик қайта ишлашнинг дастлабки босқичи сифатида фонетик ҳодисалар, фонологик системаларнинг просодик элементлари билан боғлиқ моделлаштириш ишлари тадқиқот майдонида марказий ўринлардан бирини эгалламоқда. Айниқса матн-нутқ ёки нутқ-матн генераторларини моделлаштириш орқали биз ўз тилимизни машинавий ўқитишда, жамиятимиздаги имконияти чекланган кишилар учун интерфаол дастурларни яратишда, транскрибация дастурларини ишлаб чиқишда жуда катта имкониятлар эшигини очишимиз мумкин.

Тил ва нутқни илмий жиҳатдан қайта ишлаш масалалари билан илгари информатика, лингвистика, психология, математика, физика ва бошқа фанлар алоҳида-алоҳида шуғулланган бўлса, XX асрга келиб, компьютер лингвистикаси уларни битта илмий йўналишга бирлаштирди.

Ўзбек тилининг фонологик тизими ва унинг турли элементларини, хусусан, тилнинг транскрипция белгиларини компьютерли моделлаштириш масаласи ўзбек компьютер лингвистикасининг илмий тадқиқот доирасидаги энг марказий ўринлардан бирини эгаллайди. Табиий тилнинг транскрипция белгиларини моделлаштириш ушбу тилдаги сўз, гап, нутқ каби турли лисоний объектларнинг фонетик таҳлилини автоматик тарзда амалга оширишга имкон яратади.

Мақолада ўзбек фонетикасига оид лингвистик объектлар учун лингвистик моделларни саралаш, улар асосида лингво-математик моделларни яратиш ва лингвистик ҳодисаларни компьютерли моделлаштириш тамойиллари ҳақида сўз боради.